Mural to wielkie malowidło ścienne, które możemy spotkać w przestrzeni miejskiej, ale również wewnątrz budynków i w domach. Prawdą jednak jest, że powstały jako wyraz twórczej aktywności, aby nieść konkretne przesłanie. Dzisiaj mówimy o nich w odniesieniu do street artu i niewielu zdaje sobie sprawę, że początków muralizmu należy szukać na początku XX wieku w Ameryce Łacińskiej.
Przyjmuje się, że pierwsze murale powstały w XX wieku, ale już wcześniej powstawały gigantyczne malowidła ścienne, zazwyczaj na dużych płótnach, które były mocowane do ściany. Ta technika była powszechnie stosowana do końca XIX wieku i wśród artystów wciąż wzbudza kontrowersje, czy można tu mówić o wczesnych muralach. Zgodnie z przyjętą definicją mural musi powstać w przestrzeni miejskiej (tj. być wystawiony na widok publiczny), na ścianie lub innej nietypowej powierzchni, a takim właśnie były te powstające w krajach Ameryki Łacińskiej. Dlatego mówi się, że współczesne murale mają latynoamerykańskie korzenie.
Pierwsze malowidła ścienne
O pierwszych malowidłach ściennych możemy mówić w przypadku tych przypadających na czasy paleolitu – przykładem są odnalezione obrazy w jaskini Chauvet w departamencie Ardčche w południowej Francji datowane na około 30 000 p.n.e. Znaleziono również wiele innych malowideł, jak te wewnątrz starożytnych egipskich grobowców datowane na 3150 p.n.e., w pałacach minojskich (ok. 1700 p.n.e.) oraz w Pompejach.
W średniowieczu malowidła wykonywano zwykle na suchym tynku, a za największą ich kolekcję uchodzi ta z Kerali z XIV wieku, będąca przykładem nurtu fresco secco. We Włoszech, około 1300 roku, spopularyzowała się technika malowania fresków na mokrym tynku, co doprowadziło do zwiększenia jakości malarstwa ściennego.
Dzisiaj termin „mural” stał się popularny dzięki meksykańskiemu ruchowi artystycznemu. Mural po hiszpańsku oznacza monumentalne malowidło wykonywane na ścianie budynku.
Meksykanie stworzyli pierwsze murale
Jak zostało wspomniane, zgodnie z definicją za pierwsze murale uznaje się te powstające w Ameryce Łacińskiej na początku XX wieku.
Pierwsze malowidła ścienne pojawiające się na ścianach w meksykańskich miastach dokumentowały zdarzenia i ważne momenty z prekolumbijskiej historii. Zazwyczaj wzorowano się na motywach europejskich, jednak potem, po rewolucji, Meksykanie tworzyli zgodnie z potrzebą serca i przez to meksykańskie murale dzisiaj należą do najsłynniejszych prac muralizmu. Ich zadaniem było przede wszystkim niesienia głębokiego przesłania, co czyniono poprzez duże i widoczne obrazy z jasno nakreśloną ideą. Coraz częściej odnoszono się do zwyczajów, świąt, rytuałów i mitów.
Najsłynniejszym artystą był Diego Rivera, który sięgał do symboliki i nie bał się zabawy aluzjami i porównaniami. Nie można nie wspomnieć również o innych najbardziej popularnych muralistach: José Orozco z charakterystycznym brutalizmem w dziełach przedstawiających wojny, chaos i biedę; oraz David Alfaro Siqueiros, który był twórcą i teoretykiem narodowego programu sztuki meksykańskiej, zarazem autorem monumentalnych murali nawiązujących do indiańskiej sztuki ludowej wyróżniających się dynamizmem, wielobarwnością i ekspresją.
Dzisiaj murale malowane są na różne sposoby, na różnych powierzchniach i przy zastosowaniu rozmaitych technik i farb zarówno na bazie wody, jak i oleju. Ich style różnią się między sobą i zależą od samego artysty i jego wizji. Warto dodać, że murale mogą zastąpić fototapety – dzisiaj warto obraz przenieść na papier lub płótno mocowane na ścianie, aby uzyskać efekt ręcznie malowanego muralu we własnym domu.